Odsłonięcie tablic z nazwiskami 194. poległych żołnierzy I Pułku Strzelców Podhalańskich

Dziś w Nowym Sączu uroczyście odsłonięto wmurowane w ścianę Baszty Kowalskiej tablice z nazwiskami 194 żołnierzy I Pułku Strzelców Podhalańskich, którzy polegli w walce o odzyskanie niepodległości w latach 1918-1920. Pierwotne tablice, które zostały tam umieszczone w 1934 roku, zaginęły podczas II wojny światowej.

Data ponownego przywrócenia pamięci poległych żołnierzy nie jest przypadkowa. Właśnie tego dnia w 1918 r. z Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie nadszedł do Nowego Sącza zaszyfrowany telegram złożony ze słów: „Już czas!”. Krótko potem opanowano miasto. Bez rozlewu krwi zajęto koszary, obsadzono składy broni, amunicji, żywności. Orkiestra po raz pierwszy odegrała „Mazurka Dąbrowskiego”, który stał się hymnem państwowym.

Akt przywrócenia tablic ma upamiętnić zarówno 100. rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę, jak i 100-lecie I Pułku Strzelców Podhalańskich.

Uroczystość odsłonięcia tablic poprzedziła msza święta w kościele św. Kazimierza, której przewodniczył proboszcz tejże parafii, ks. Jan Siedlarz. Następnie uczestnicy przeszli ulicami miasta pod ruiny zamku, gdzie odbyła się główna część tego patriotycznego wydarzenia. W ceremonii wzięli udział między innymi potomkowie poległych żołnierzy, Orkiestra Reprezentacyjna Straży Granicznej, żołnierze 21. brygady Strzelców Podhalańskich z Rzeszowa, członkowie Związku Strzeleckiego „Strzelec”, a także liczne poczty sztandarowe szkół i organizacji, posłowie, władze powiatowe i gminne z Sądecczyzny i okolic, radni Rady Miasta Nowego Sącza oraz władze Nowego Sącza.

Oddali życie w walce za wolną Polskę.

Tradycje 1. Pułku Strzelców Podhalańskich sięgają 1918 roku, kiedy to w Nowym Sączu zaczął stacjonować batalion Armii Austro-Węgierskiej 20 pułku piechoty, którego rejony werbunkowe znajdowały się na Sądecczyźnie i Podhalu. I PSP otrzymał swoją nazwę 1 grudnia 1918 roku na wniosek pułkownika Andrzeja Galicy. Jednostka wzięła udział w obronie Lwowa i walkach z Ukraińcami w Małopolsce Wschodniej, w starciach z Czechami na Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim oraz w wojnie z Rosją Sowiecką. Najcięższe walki pułk stoczył w Brześciu nad Bugiem. Na pamiątkę tych wydarzeń na sztandarze pułku widniały nazwy miast: Kijów, Brześć, Grodno, Białystok.

W czasie wojny polsko – bolszewickiej 1 PSP stoczył ciężkie walki na froncie wschodnim. 8 grudnia 1920 r. Pułk wrócił do Nowego Sącza witany przez jego władze i mieszkańców. Z kadry oficerskiej zginęło 14 osób, zaś z szeregowców 180 żołnierzy. Za bojową postawę 35 żołnierzy otrzymało Krzyż Virtuti Militari, a 181 Krzyż Walecznych.

Fot. www.starostwo.nowy-sacz.pl