Lachowskie godonie

Społeczno-Kulturalne Towarzystwo „Sądeczanin” i Stowarzyszenie Lachów Sądeckich w Podegrodziu z siedzibą w Niskowej organizują konkurs „Lachowskie godonie”.

Konkurs rozgrywany będzie w następujących kategoriach wiekowych:

  • dziecięca – do 13 lat,
  • młodzieżowa – od 14 do 20 lat
  • dorosła – powyżej 20 lat.

Jury będzie oceniło: dobór repertuaru, czystość gwary lachowskiej (akcent, intonacja), bogactwo słownictwa gwarowego i  ogólny wyraz artystyczny.

Finałowe przesłuchania zgłoszonych uczestników odbędą się 22 kwietnia br. (sobota) w remizie OSP w Niskowej, natomiast ogłoszenie wyników wraz z ceremonią wręczenia nagród nastąpi  23 kwietnia br. również w strażnicy niskowskiej.

Konkurs polega na trafnym odwzorowaniu piękna gwary Lachów sądeckich w języku mówionym. Dopuszczalne formy: ballady, gawędy, opowiadania i inne. Tematyka może dotyczyć legend, zwyczajów, obrzędów i innych elementów folkloru.

Warto w tym miejscu wspomnieć o największym specjaliście od „lachowskiego godonia” – dr Zenonie Szewczyku, autorze wydanego w 2014 roku „Słownika Gwary Lachów Sądeckich”.

Mieszkający w Podegrodziu, Pan Zenon z zawodu jest nauczycielem. Od trzech kadencji jest radnym powiatowym, a także znawcą kuchni lachowskiej  – napisał lachowską książkę kucharską, jest także propagatorem patriotycznej fasolki z orzełkiem. Nad swoim słownikiem pracował aż 16 lat.

Jak sam opowiada:

– Zgromadzony przez mnie w toku badań materiał językowy pochodzi głównie z Podegrodzia i okolic. Zasięgiem obejmuje dawną parafię podegrodzką, jedną z najstarszych i najrozleglejszych na Sądecczyźnie. Najliczniejsza grupa moich respondentów pochodziła ze  starych, niegdyś zamożnych wsi: Brzezna – Litacz, Gostwica, Mokra Wieś, Naszacowice, Olszana, Rogi, Chochorowice,  Długołęka – Świerkla, Niskowa, Olszana, Olszanka, Podrzecze, Stadła, Stronie, Świdnik i Świniarsko.

Materiał opracowany przez autora pochodzi przede wszystkim ze źródeł mówionych – dzięki sporządzonym notatkom i nagrywaniu swoich rozmówców w różnych sytuacjach. Często były to oficjalne spotkania organizowane z wcześniej wyselekcjonowanymi grupami rozmówców, którzy reprezentowali określone grupy wiekowe, zawody rzemieślnicze, środowiska społeczne. Zenon Szewczyk stosował dwie podstawowe metody: odpytywanie z kwestionariuszy i wywiady. Były to rozmowy na tematy związane z daną dziedziną życia wiejskiego, na przykład wytwórczości.

Słownik Gwary Lachów Sądeckich zawiera ok. 13 000 wyrazów. Za to dzieło Zenon Szewczyk otrzymał Nagrodę im. ks. prof. Bolesława Kumora w kategorii „sądecki autor” w trzeciej edycji konkursu. Zenon Szewczyk jest stałym jurorem konkursu „Lachowskie godonie”.

źródło: www.sadeczanin.info