Stanisław Mężyk - żołnierz z gminy Podegrodzie rozstrzelany w Katyniu

Stanisław Mężyk – żołnierz pochodzący z Olszany, rozstrzelany w Katyniu

13 kwietnia 2020 roku obchodziliśmy 80. rocznicę zbrodni katyńskiej. Ponad 80 lat temu z rozkazu Stalina wyniszczono polską inteligencję. Ofiarami byli oficerowie, podoficerowie oraz szeregowi Wojska Polskiego, a także naukowcy, lekarze, inżynierowie, prawnicy, nauczyciele, urzędnicy państwowi, przedsiębiorcy oraz przedstawiciele wolnych zawodów. Egzekucji ofiar, uznanych za „wrogów władzy sowieckiej”, NKWD dokonywało przez strzał w tył głowy.

Pochodzący z Olszany Stanisław Mężyk był jedynym żołnierzem z gminy Podegrodzie, który został rozstrzelany w Katyniu.

Podczas uroczystości w kościele w kościele św. Kazimierza w Nowym Sączy w 2017 r. portret Stanisława Mężyka prezentował uczeń Szkoły Podstawowej w Olszance – Piotr Pasoń.

Stanisław Władysław Mężyk urodził się 2 marca 1892 r. w Olszanie w gminie Podegrodzie.  Był uczestnikiem I wojny światowej, walczył na froncie rosyjskim i włoskim. Członek Polskiej Organizacji Wojskowej. W Wojsku Polskim od listopada 1918 r. w 1 Pułku Strzelców Podhalańskich, a następnie w Dowództwie Brygady Górskiej. W 1920 r. został adiutantem Dywizjonu Taborów z Dywizji Górskiej. Następnie pełnił służbę w 5 Dywizjonie Taborów w Krakowie. W 1923 r. ukończył Centralną Szkołę Jazdy w Grudziądzu, po czym został skierowany do Szefostwa Taborów Dowództwa Okręgu Korpusu nr V. Następnie dowodził szwadronem szkolnym w 5 Dywizjonie Taborów w Bochni, gdzie jednocześnie był instruktorem jazdy konnej dla oficerów. W 1934 r. został komendantem Kadry 8 Dywizjonu Taborów w Lipnie. W kwietniu 1939 r. objął stanowisko I zastępcy dowódcy 10 Dywizjonu Taborów w Radymnie. Awanse: porucznik – 1920 r., rotmistrz – 1923 r., major – pośmiertnie 2007 r. Został zamordowany w Katyniu. Lista wywózkowa nr 32/1 poz. 52.

„Katyń, Smoleńsk przeklęta ziemia dla Polaków” – rzeźba Józefa Lizonia upamiętniająca tragiczne wydarzenia

źródła:
CAW, AP 3326, Akta personalne Stanisława Władysława Mężyka; Stanisław Zając, Pokój Wam…, s. 178–180.
Rocznik Przemyski t. XLVIII 2012 z. 1 Historia Wojskowości