Kukiełka podegrodzka na ministerialnej liście produktów tradycyjnych.

Kiełbasa wiejska z Podstolic, jagnięcina jurajska z owcy olkuskiej, kukiełka podegrodzka czy jodłownicki kołacz z serem – to tylko kilka małopolskich przysmaków wpisanych na listę produktów tradycyjnych prowadzoną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Małopolska to region o wyjątkowej tradycji kulinarne, dzięki produktom regionalnym i tradycyjnym, z których słynie nasze województwo. Nie tylko mieszkańcy, ale również turyści są nimi zachwyceni. A jak smakuje kukiełka podegrodzka, gomółka kowalowska, buchta bolęcińska czy susorki iwkowskie? Mimo iż ich nazwy brzmią dla wielu tajemniczo, jedno jest pewne – ich smak jest wyjątkowy i niepowtarzalny. To prawdziwe małopolskie rarytasy uwzględnione na ministerialnej liście produktów tradycyjnych.

Od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej rodzimi producenci żywności mogą chronić i promować swoje wyroby, nadając im specjalne oznaczenia. Spośród 40 polskich regionalnych produktów Małopolska może się poszczycić 12 objętymi unijną ochroną. Warto dodać, że pierwszym polskim produktem regionalnym zarejestrowanym w Unii Europejskiej była właśnie pochodząca z Małopolski bryndza podhalańska.

Czym jest kukiełka podegrodzka?

Jest to wypiek nierozerwalnie związany z jednym z ciekawszych i bardziej oryginalnych zwyczajów lachowskich zwanych „wiązowinami”. Za dawnych czasów po chrzcie, rodzice chrzestni przysyłali do domu chrześniaka „kukiełkę” – dużą plecioną, przyozdobioną wzorami z ciasta, słodką drożdżową bułkę. Za jej wykonanie odpowiedzialna była zazwyczaj chrzestna matka. Poszczególne kukiełki różniły się wielkością, a także bogactwem ozdób, co wynikało np. z zamożności chrzestnych rodziców oraz z powodów praktycznych, czyli wielkość pieca.

Przepis na tę oryginalną bułkę oraz sposób jej wykonania i ozdobienia przekazywany był z pokolenia na pokolenie i przetrwał do dziś. Każda z osób piekących kukiełki ma swój niepowtarzalny sposób zaplatania warkoczy, układania kukiełki czy jej ozdabiania. Choć zwyczaj „wiązowin” zaniknął w Podegrodziu po II wojnie, to kukiełka podegrodzka przeżywa swój renesans, gdyż wiele młodych pań uczy się je wypiekać. Obecnie kukiełki podegrodzkie piecze się na różnego typu przeglądy i pokazy regionalne, konkursy tradycyjnego pieczywa czy po prostu dla gości, którzy chcą spróbować tego smaku i poczuć często pamiętany z dzieciństwa zapach drożdżowego, słodkiego ciasta. Zawsze wzbudza zachwyt wyglądem, wybornym smakiem i aromatem.

Kukiełka podegrodzka to podłużna, pięknie ukształtowana, wysoka plecionka z drożdżowego ciasta ozdobiona z wierzchu plecionymi warkoczami układanymi w warstwy i wzorami z ciasta. Skórka dolna przypieczona, górna brązowa, gładka, lśniąca przyozdobiona różnego rodzaju wzorami z ciasta. Miękisz ma kolor od kremowego do żółtego w zależności od użytych do wypieku dodatków, np. szafran. Długość wypieku to około 1,5 metra, wysokość około 30 cm, a szerokość: 0,5 m. Waga po wypieku to około 10 kg. Ma słodkawy smak i zapach charakterystyczny dla tego rodzaju pieczywa – pieczywa pszennego i wyrobów drożdżowych.

Kukiełka podegrodzka w dniu 15.09.2010 została wpisana na Listę produktów tradycyjnych w kategorii: Wyroby piekarnicze i cukiernicze.