setna rocznica święta 1 Pułku Strzelców Podhalańskich

100. rocznica święta I pułku strzelców podhalańskich – 6 sierpień 2020

6 sierpnia 2020 r., w setną rocznicę obchodów pierwszego święta 1 Pułku Strzelców Podhalańskich w Nowym Sączu upamiętniono naszych bohaterskich żołnierzy.

Po raz pierwszy święto 1 pułku strzelców podhalańskich obchodzono 100 lat temu z udziałem naczelnego Wodza Wojska Polskiego Józefa Piłsudskiego. Miało to miejsce w  Brześciu nad Bugiem w dniu 6 sierpnia 1920 roku. Dzień ten stał się świętem pułkowym oręża podhalańskiego, o czym pisze naczelne dowództwo w komunikacie prasowym, „Na pierwszym święcie pułku był wśród podhalańskich Janosików Pierwszy Marszałek Polski Józef Piłsudski który w przemowie swej podkreślił bohaterskie zachowanie się pułku pod Brześciem”.

Tymczasem pod Brześciem robiło się gorąco. Przewaga nieprzyjaciela rzucała 1-ym pułkiem tam i z powrotem. Podhalanie wyparci jednak z jednego miejsca, wracali i jak ostremi kłami wbijali się w oddziały nieprzyjaciół; góralską pięścią, twardą jak skała, bili gdzie dopadli wroga. Pułk pamiętał wciąż rozkaz by jak najdłużej trzymać się pod Brześciem. Te kilkudniowe zmagania wykazały nadzwyczajną tężyznę bojową pułku. Na przedpolach Brześcia, na wałach i fortach, legło sporo dzielnych”Janosików”, chorągiew Podhalan powiewała, to znikała by znowu wrócić na mury twierdzy, która podobnie przechodziła z rąk do rąk, zdobywana bagnetem i pięścią.

To też dzień 6 sierpnia, stał świętem pułkowem, świętem oręża podhalańskiego. Pisze o tem naczelne dowództwo w komunikacie prasowym:

Z dnia 6 sierpnia 1920. „Brawurowy kontratak oddziałów podhalańskich po niezmiernie ciężkich walkach odrzucił nieprzyjaciela na wschodni brzeg Bugu. Wzięto kilka karabinów maszynowych, 200 jeńców, baterję dział i znaczny tabor”.

– fragment publikacji „Zarys historji wojennej 1-go Pułku Strzelców Podhalańskich”, Bober, Roman, data wydania 1929 r.

Jest to data całkowicie zapomniana w historii Sądecczyzny, a istotna z punku widzenia zwycięskiej bitwy Oręża Polskiego z Bolszewikami w 1920 roku. Mając na uwadze, że 1 Pułk Strzelców Podhalańskich został zapisany złotymi zgłoskami w Księdze Chwały Oręża Polskiego, ta setna rocznica to święto i pamięć o Żołnierzach  1PSP, którzy ginęli w obronie Polski w kraju, a także poza granicami.

6 sierpnia 2020 wspólnie złożono wieńce, jako symbol pamięci o ofiarności Żołnierza Polskiego w walce o wolną Polskę na Sądecczyźnie.

W uroczystościach 6 sierpnia 2020 r. uczestniczyli: Społeczno-Kulturalne Towarzystwo „Sądeczanin” reprezentowali Irena Miczołek i Marian Kruczek, organizator LGD Stowarzyszenie Partnerstwo dla Ziemi Sądeckiej: Marek Uszko i Leszek Konstanty, rodziny żołnierzy reprezentował Tadeusz Giza, syn słynnego generała Józefa Gizy, a w imieniu Prezydenta Nowego Sącza kwiaty składali dyrektor Wydziału Sportu i Turystyki Tomasz Baliczek oraz Mariusz Smoleń, w imieniu Rady Miasta Nowego Sącza – przewodnicząca Iwona Mularczyk, w imieniu Komendanta Karpackiego Oddziału Straży Granicznej w Nowym Sączu – mł. chor. Krystian Koziołek. W strojach rekonstrukcyjnych Stowarzyszenia Miłośników 1 Pułku Strzelców Podhalańskich przybyli Wiesław Piorunik i Stanisław Szambelan. Udział wziął także 1-Prezes banderii konnej ,,Iskra” z Jazowska Wojciech Biel reprezentujący również związek Podhalan odział Jazowsko oraz Jerzy Basiaga – prezes Fundacji Osądź Mnie Boże im. ks. WŁADYSŁAWA GURGACZA. Na uroczystości obecna była także reprezentacja Akademii Futbol Podegrodzie.

W wojnie w 1920 roku zginęło z Podegrodzia dwóch braci o nazwisku Czoch. Mieszkali w sąsiedztwie straży pożarnej, obecnie mieszka w tym miejscu ich krewny Jakub Bodziony oraz Sebastian Skoczeń.

Informacja dotycząca napisów na wieńcach

NAPIS NA WIEŃCACH NA ZAMKU I PRZY POMNIKU PIŁSUDSKIEGO
„1920 WDZIĘCZNI BOHATEROM”
W 100-tną rocznice święta 1 pułku strzelców podhalańskich 6 sierpień 1920 rok w Brześciu nad Bugiem
z udziałem Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego
2020 – Sądeczanie

NAPIS NA WIEŃCU PRZY TABLICACH KATYŃSKICH, KOŚCIÓŁ ŚW KAZIMIERZA
W zbrodni katyńskiej zginęło około 100 oficerów 1 pułku strzelców podhalańskich
„OFIAROM ZBRODNI KATYŃSKIEJ”
Pamięci Żołnierzy Wojska Polskiego , Oficerów- 1 pułku strzelców podhalańskich i Sądeczan
6 sierpień 2020-Sądeczanie

2 wieńce sfinansował Bank Spółdzielczy w Podegrodziu.

Szczególnie zwracamy uwagę w tym dniu na pamięć o tych, którzy ginęli w obronie Ojczyzny w latach 1918-1920, upamiętnionych powtórnie na Zamku w Nowym Sączu w 2018 roku wraz z tymi co przeżyli wojnę w 1920 roku. Około -100  Sądeckich Żołnierzy Podhalańczyków zginęło w zbrodni katyńskiej w 1940 roku. Wiedza o tym wydarzeniu w świadomości społeczeństwa jest bardzo nikła i należy o tym przypominać.

opracowanie: LGD Stowarzyszenie Partnerstwo dla Ziemi Sądeckiej: Marek Uszko i Leszek Konstanty,
Zdjęcia dzięki uprzejmości Przewodniczącej Rady Miasta Nowego Sącza Iwony Mularczyk